Na terenie Mieruniszek znajduje się wiele obiektów zabytkowych oraz wpisanych do ewidencji zabytków. Część z nich wymaga pilnej konserwacji i uporządkowania, niektóre czekają na zbadanie. Oprócz opisanych wcześniej ruin kościoła, dwóch cmentarzy ewangelickich oraz wczesnośredniowiecznego grodziska, znajduje się też kilka stanowisk archeologicznych, na których odkryto ślady osadnictwa z epoki kamienia, mezolitu – wczesnej epoki żelaza oraz wczesnego średniowiecza.

Z uwagi na praktycznie zerowy stan zachowania, najstarszy cmentarz, rozciągający się wokół kościoła, oraz kirkut nie zostały wpisane do ewidencji zabytków.

Ostatnim obiektem jest zabytkowy zespół dworsko-folwarczno-parkowy, umiejscowiony w zachodniej części wsi, zwany Gut Mierunsken, a współcześnie Kuny.

Majątek składał się z części rezydencjalnej (dwór z dziedzińcem, parkiem, sadem, dwoma stawami i piwnicą), gospodarczej (obora, stajnia, chlewnia, magazyn zbożowy, kuźnia) oraz kolonii mieszkalnej (trzy domy dla fornali, w tym „sześciorak”) [1] [2] [3] [4]. Obok dworu znajdował się dom zarządcy z dwoma mieszkaniami. Majątek osłonięty był od strony drogi parkiem, przechodzącym w las, który tworzył naturalną zasłonę. Po II wojnie światowej zespół został upaństwowiony i przekształcony w Państwowe Gospodarstwo Rolne, podlegające organizacyjnie PGR Kowale Oleckie. Część budynków została rozebrana (kuźnia, studnia folwarczna), budowa nowych obiektów w okresie powojennym zmieniła układ architektoniczny zespołu, a liczne przebudowy – kształt zachowanych reliktów architektury folwarcznej.

Przypisy do rozdziału 13: Zabytki Mieruniszek

[1] Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa, Ośrodek Dokumentacji Zabytków w Warszawie. Warszawa 2000.
[2] Ostpreussisches Güter-Adreßbuch, Stettin, 1909.
[3] Güter-Adreßbuch für die Provinz Ostpreußen, Leipzig, 1913.
[4] Landwirtschaftliches Adreßbuch der Domänen, Rittergüter, Güter und Höfe i der Provinz Ostpreußen, Band III, Leipzig, 1932.